خلقت انسان .
خداوند تعالیٰ می¬فرمايد: «يا اَيُّهَا النّاسُ اتَّقوا رَبَّكُمُ الَّذي خَلَقَكُم مِن نَفسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنها زَوجَها وَ بَثَّ مِنهُما رِجالاً كَثيراً وَ نِساءً : ای مردم از پروردگار خويش پروا کنيد، همو که شما را از تنی واحد (آدم ابوالبشر) آفريد و همسر او (حوّا) را نيز از جنس خود او آفريد و از آن دو (آدم و حوّا) مردان و زنان فراوانی (در روی زمين) منتشر ساخت.» (نساء 4/1)
«علّامه طباطبايي» می¬فرمايد: ظاهر جمله: «وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها» اين است كه مىخواهد بيان كند، كه همسر آدم از نوع خود آدم بوده و انسانى بود مثل خود او و اين همه افراد بىشمار از انسان، كه در سطح كره زمين منتشر شدهاند، همه از دو فرد انسان مثل هم و شبيه به هم منشأ گرفتهاند، پس اين¬كه در بعضى از تفسيرها آمده، كه همسر آدم از بدن خود آدم درست شده، صحيح نيست؛ هر چند كه در روايات آمده، كه از دنده آدم خلق شده، ليكن از خود آيه استفاده نمىشود و در آيه چيزى كه بر آن دلالت كند وجود ندارد.
امام باقر (ع) هم فرموده: حوّا از باقی¬مانده خاك آدم آفريده شده است. (تفسیر عياشی)
«علّامه طباطبايي» مي¬فرمايد: از آيه¬ شريفه برميآيد، كه نسل موجود از انسان، تنها منتهي به آدم و همسرش ميشود و جز اين دو نفر، هيچ كس ديگري در انتشار اين نسل دخالت نداشته است، وگرنه مي¬فرمود: «بَثَّ مِنهُما وَ مِن غَيرِهِما». با پذيرفتن اين معنا دو مطلب برآن متفرّع ميشود: يكي اين¬كه كلّ بشر از آدم و حوا نشأت گرفتهاند. دوّم اين¬كه ازدواج در طبقه¬ی اوّلي، يعني فرزندان بلافصل آدم و حوّا بين برادران و خواهران بوده، چون آن روز در تمام دنيا، نسل بشر منحصر در همين فرزندان بلافصل آدم بوده است. و اين هم اشكالي ندارد؛ زيرا در آن روز غير از آنان، نه دختراني يافت ميشده، كه همسر پسران آدم و حوّا شوند، و نه پسراني بوده، كه همسر دخترانشان گردند. از طرف ديگر، ازدواج و محرم و نامحرم يك مسأله¬ تشريعي است و تشريع هم تنها كار خداي تعاليٰ است و لذا او مي¬تواند يك عمل را روزي حلال و روزي ديگر حرام كند. (الميزان، ذیل تفسیر این آیه)
امام سجّاد (ع) در گفت¬وگويي با مردي قرشي فرمود: هابيل با لوزا خواهر همزاي قابيل ازدواج كرد و قابيل با اقليما همزاي هابيل. مرد قرشي پرسيد: آيا هابيل و قابيل خواهرانشان را حامله كردند؟ فرمود: آري. مرد عرضه داشت: اين¬كه عمل مجوسيان است. حضرت فرمود: مجوسيان اگر اين كار را ميكنند و ما آن را باطل ميدانيم، براي اين است كه بعد از تحريم خدا آن را انجام ميدهند. منكر اين مطلب نباش؛ زيرا درستي اين عمل در آن روز و نادرستيش در امروز حكم خداست، كه چنين جاري فرموده است. مگر خداي تعاليٰ همسر آدم را از خود او خلق نكرد؟ در عين حال او را بر وي حلال نمود؛ پس اين حكم شريعت آن روز فرزندان آدم و خاصّ آنان بوده و بعدها خداي تعاليٰ حكم حرمتش را نازل فرمود. (تفسير صافي، ذيل آيه 1 نساء)
«علّامه طباطبايي» بعد از نقل اين حديث مي¬فرمايد: مطلبي كه در اين حديث آمده هم موافق با ظاهر قرآن كريم است و هم موافق با اعتبار عقلي؛ ولي در اين ميان روايات ديگري است، كه معارض با آن است و دلالت دارد بر اين¬كه اولاد آدم با افرادي از جنّ و حور كه برايشان نازل شدند ازدواج كردند و اين روايات با اعتبار عقلي درست درنميآيد؛ زيرا خلقت جنّ و حوريان بهشتي مادّي نيست و غيرمادّي نميتواند فرزند مادّي بزايد. (الميزان، ذیل تفسیر این آیه)
«آيت¬الله مكارم» هم مي¬فرمايد: از تعبير «وَ بَثَّ مِنهُما رِجالاً كَثيراً وَِ نساءً» استفاده مي¬شود، كه تكثير نسل فرزندان آدم تنها از طريق آدم و همسرش صورت گرفته و موجود ثالثي در آن دخالت نداشته است. لازمه¬ اين سخن آن است كه فرزندان آدم (برادر و خواهر) با هم ازدواج كرده باشند؛ زيرا اگر آن¬ها با نژاد و همسران ديگري ازدواج كرده باشند «مِنهُما: از آن دو» صادق نخواهد بود. اين موضوع در احاديث متعدّدي نيز از ائمه¬ی اهل بيت (ع) نقل شده؛ زيرا هنوز حكم تحريم ازدواج خواهر و برادر نازل نشده بود. بديهي است ممنوعيّت يك كار، بسته به اين است كه از طرف خدا تحريم شده باشد. (تفسير نمونه، ذیل تفسیر این آیه)
«آيت الله جوادي آملي» هم مي¬فرمايد: احتمال ازدواج فرزندان آدم با بازماندگان از نسل قبل و نيز ازدواج با حوری وجنّی هم اوّلاً خلاف ظاهر آيه است، که نسل موجود را از آدم و حوّا می¬داند و نفرموده: «مِنهُما وَ مِن غَيرِِهِما»؛ ثانياً در آيه سخن از خلقت بشر از نفس واحده است نه از دو يا چند نفس؛ ثالثاً آيه خطاب به مردم است نه مردم و حوريان و جنّيان؛ رابعاً مخالف رواياتی است که همه¬ انسان¬ها را از حضرت آدم و او را از خاک می¬داند. حاصل آنچه گذشت، اين¬كه آفرينش همه¬ه انسان¬هاي كنوني از حضرت آدم و حوا8 است و ازدواج فرزندان آدم7 با يكديگر مطابق شريعت آن زمان روا بوده و بعداً حرام شده است. (تسنيم ذیل تفسیر این آیه)
«حجّة الإسلام قرائتي» هم می¬گويد: نسل موجود انسان، از آدم و همسر اوست و ديگري در كار نبوده و ازدواج فرزندان آدم با هم در آن زمان مانعي نداشته است. (تفسير نور، ذیل تفسیر این آیه)
آن¬گاه آيه ميفرمايد: و از خدايي پروا کنيد، كه به نام او از ديگري حاجت می¬طلبيد و از قطع پيوند خويشاندی بپرهيزيد و بدانيد كه خدا مراقب شماست، كه تقواي الهي و صله¬ رحم را رعايت مي¬كنيد يا نه؟
چون همه ی انسان¬ها از يك پدر و مادرند؛ ازاین¬رو، نبايد هيچ¬گونه تبعيض نژادي، زباني، اقليمي و غيره براي خود قائل شوند، بلکه نسبت به يكديگر باید كمال محبّت نيز داشته باشند.
پيامبر اکرم (ص) فرمود: در معراج ديدم فاميلي از فاميلش نزد خدا شكايت کرد، به او گفتم: چه پيوندی داريد؟ گفت: در پدر چهلّم با هم پيوند داريم. (تفسیر صافي، ذیل تفسیر این آیه)
امام علي (ع) فرموده: با ارحامتان صله رحم کنید، هرچند با سلام باشد. (تفسیر صافي، ذیل تفسیر این آیه)
امام صادق (ع) فرموده: خداى عزّ و جلّ هزار هزار آدم آفريده كه شما از نسل آخرين آدم از آن آدمها هستيد. (توحيد صدوق، ص 277)
در فصل دوّم سِفر تكوين تورات تصريح شده، كه حوّا از يكي از دنده¬هاي آدم آفريده شده؛ و همان¬طوری که گفتيم بعضی از روايات غير معتبر اسلامی هم همين طور بيان داشته¬اند، که مسلّماً از خود ناقلين روايات است و از همين عبارت تورات گرفته¬اند، بدون اين¬که سند آن ¬را ذکر کنند. اين¬گونه روايات را «اسرائيليّات» نامند.