ترغيب اسلام به ازدواج.
ازدواج در اسلام مستحب مؤکّد است و بعضی موارد مانند آلوده ¬شدن به زنا واجب می¬شود. خداوند می¬فرمايد: «وَ مِن آياتِهِ اَن خَلَقَ لَكُم مِن اَنفُسِكُم اَزواجاً لِتَسكُنوا اِلَيها وَ جَعَلَ بَينَكُم مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً: يکی از نشانه¬های خدا اين است که از خودتان برايتان جفت¬هايی آفريد، تا در کنار آن¬ها آرامش يابيد و ميان شما مهربانی نهاد». (روم 30/21)
اسلام هدف از ازدواج را تشکيل خانواده، بقای نوع انسان و تربيت فرزندان صالح می¬داند. از آنجا که مسئوليّت تشکيل خانواده و تحصيل همسر و اداره و تریيت فرزندان و تأمين هزينه زندگی خانواده کاری بسيار دشوار است، که انسان به آسانی به آن تن در نمی¬دهد، خدای تعالیٰ او را به گونه ای آفريده است، که از طرفی از تنهايي رنج برد و از سويي بايد به غريزه جنسی پاسخ دهد و از نکاح لذّت برد، تا زمينه تشکيل خانواده و تکثير نوع فراهم شود.
رسول اکرم 6 فرمود: «تَناکَحوا تَکَثَّروا، فَاِنِّی اُباهی بِکُم الاُمَم: ازدواج کنيد تا نسلتان زياد شود؛ چون من به زيادی شما بين ملّت¬ها مباهات می-کنم». (بحار 17/259)
امام باقر (ع) فرمود: پيامبر اکرم¬6 فرموده: چرا مؤمن زن نگيرد، كه شايد خدا به او فرزندى دهد، كه زمين را به «لاإِلهَ إِلَّا اللهُ» سنگين سازد. (مكارم الاخلاق، ص 373)
و پيامبر اکرم (ص) فرمود: در اسلام كاخى كه در نزد خدا محبوب¬تر از ازدواج باشد برافراشته نشده است. (مكارم الاخلاق، ص 373)
و پيامبر اکرم (ص) فرمود: «مَن تَزَوَّجَ فَقَد اَحرَزَ نِصفَ دینِهِ؛ فَلیَتَّقِ اللهَ فی النِّصفِ الباقی: هر كه ازدواج كند نصف دين خود را حفظ كرده، در باره نصف ديگر تقوىٰ پيشه كند. (امالی طوسی، ص 518)
و پيامبراکرم (ص) فرمود: هر كه دين مرا دوست دارد بايد به سنّت من عمل كند و يكى از سنّت¬های من نكاح است. (مكارم الاخلاق، ص 374)
و پيامبر اکرم (ص) فرموده است: هر كه قدرت بر ازدواج داشته باشد و ازدواج نكند، از من نيست. (مكارم الاخلاق، ص 374)
و پيامبر اکرم (ص) فرموده است: روزى را با ازدواج بجوييد. (مكارم ¬الاخلاق، ص 374)
و پيامبر اکرم (ص) فرمود: ازدواج كنيد، كه من به زيادى شما امّت مىبالم، اگرچه كودك سقط شده باشد، خشمگين بر در بهشت مىايستد، به او مىگويند داخلبهشت شو، مي¬گويد: تا پدر و مادرم پيش از من وارد بهشت نشوند، من وارد نخواهم شد. (مكارم الاخلاق، ص 374)
و پيامبر اکرم 6 فرمود: دو ركعت نماز مرد زن¬دار بهتر است از يك شبانه روز عبادت عزب كه روز را روزه بگيرد و شب را به نماز ايستد. (مكارم الاخلاق، ص 375)
امام¬ صادق (ع) فرمود: هركه از ترس نفقه ازدواج نكند، به خدا بدگمان گشته؛ چون فرموده: «اِن یَکونوا فُقَراءَ یُغنِهُمُ اللهُ مِن فَضلِهِ: اگر فقير باشند، خدا از فضلش بىنيازشان گرداند. (مكارم الاخلاق، ص 374)
امام صادق (ع) فرمود: «ثَلاثَةٌ لِلْمُؤمِنِ فِيها راحَةٌ...: وَٱبْنَةٌ يُخْرِجُهَا إِمَّا بِمَوْتٍ اَوْ بِتَزْوِيجٍ: سه چيز موجب راحتي مؤمن است... و دختري كه با مردن يا عروسي كردنش از خانه خارج كند». (وسائل 14/24)
امام صادق (ع) فرمود: اى جوانان، هركه توان ازدواج دارد ازدواج كند كه چشم را با حيا و دامن را پاك نگه مي¬دارد؛ و هركه قدرت ندارد، بسيار روزه بگيرد كه از نيروى جنسى مي¬كاهد. (مكارم الاخلاق، ص 375)
و امام صادق (ع) فرموده: دو ركعت نماز همسردار بهتر است از هفتاد ركعت نماز عزب. (مكارم الاخلاق، ص 375)
امام کاظم (ع) فرمود: مردى خدمت امام باقر (ع) آمد و حضرت به او فرمود: همسر گرفتهاى؟ گفت: نه. امام (ع) فرمود: دوست ندارم، كه همه دنيا از من باشد و يك شب بىزن بخوابم و بعد فرمود: دو ركعت نماز همسردار بهتر است از اين¬كه عزبى شب را نماز گزارد و روز را روزه دار باشد. (مكارم الاخلاق، ص 375)
امام صادق (ع) فرمود: مرد هر چه بيشتر زن دوست باشد ايمانش بيشتر است. (مكارم الاخلاق، ص 376)
امام صادق (ع) فرمود: ازدواج كنيد و طلاق ندهيد، كه از طلاق عرش به لرزه آيد. (مكارم الاخلاق، ص 376)
امام صادق (ع) فرمود: ازدواج كنيد و طلاق مدهيد، كه خداوند زن و مرد عيّاش و لذّتجو را دوست ندارد. (مكارم الاخلاق، ص 376)
رسول خدا (ص) فرمود: «مَنْ تَزَوَّجَ ثِقَةً بِاللهِ وَٱحْتِساباً، كَانَ حَقّاً عَلَي اللهِ اَنْ يُعِينَهُ وَ اَنْ يُبارِكَ لَهُ: هركه به اعتماد و حساب خدا ازدواج كند، بر خدا لازم است، كه او را ياري كند و ازدواجش را مبارك گرداند.» (نهج الفصاحه، حديث 1272)
انتخاب همسر
ماشین، خانه و وسایل خانه را می¬توان عوض کرد؛ ولی همسر چیزی نیست که بتوان به راحتی عوض کرد؛ از طرفی، همسر خیلی نقش اساسی در زندگی انسان دارد؛ از طرف سوّم، بچّه¬ها بیست، بیست و پنج سال با ما هستند، بعد ازدواج می¬کنند و از ما جدا می¬شوند؛ ولی همسر تا لب گور همراه ماست؛ بنابراین، در انتخاب آن باید خیلی دقّت کنند.
امام صادق (ع) فرمود: از خاندان صالح همسر بگيريد كه نطفه اثر دارد (صفات والدين از راه نطفه به فرزند مي¬رسد). (مكارم¬الاخلاق، ص 376)
امام صادق (ع) فرمود: مؤمن را بر سه چيز حساب نكشند: غذايى كه مىخورد، لباسى كه بپوشد و همسرى صالح كه مددكار زندگى و وسيله حفظ عفتش باشد. (مكارم الاخلاق، ص 376)
و امام صادق (ع) فرمود: يكى از صفات انبيا زن¬ دوستى بود. (مكارم الاخلاق، ص 376)
نبى اكرم¬6 فرمود: بهترين زنان امّتم آنانند، كه مهرشان كمتر و صورتشان زيباتر است. (مكارم الاخلاق، ص 377)
و امام صادق (ع) فرمود: در سه چيز شومى است: زن، چهارپا، خانه. شومى زن زيادى مهر و سختى زايمان اوست، شومى چهارپا چموشى و كمزايى اوست و شومى خانه كوچكى و بدى همسايههاى آن است. (مكارم الاخلاق، ص 377)
اميرمؤمنان (ع) فرمود: زن بزرگ چشم، گندم¬گون، بزرگ كپل، چهارشانه بگير و اگر او را نخواستى مهرش با من. (مكارم الاخلاق، ص 380)
در امالى صدوق از امام (ع) نقل شده: عقل زنان در زيبائى آن¬هاست و زيبائى مردان در بسيارى عقل آن¬ها، پيغمبر وقتى مىخواست زن بگيرد، يكى را مي¬فرستاد او را ببيند و مىفرمود: گردنش را بو كن، كه اگر آن خوشبو باشد بويش خوب و طيّب است و اگر غوزك پايش پر گوشت باشد، فرجش پر گوشت خواهد بود. (مكارم الاخلاق، ص 380)
نبى اكرم 6 فرمود: با كبود چشمان ازدواج كنيد، كه پر بركت¬اند. (مكارم الاخلاق، ¬ص 378)
و امام زين العابدين (ع) فرمود: هر كه خواهد زن بگيرد، از موى او نيز بپرسد؛ همان طور كه از زيبائيش مىپرسد، كه موى يكى از دو قسمت زيبائى است. (مكارم الاخلاق، ص 380)
و امام زين العابدين (ع) فرمود: بهترين زنان آن است كه: خوشبو باشد، اگر خرج كند در راه صحيح و خوب خرج كند و اگر امساك نمايد به روش صحيح باشد و اين¬گونه زنان از عُمّال الهى هستند و عُمّال خدا پشيمانى و نكبت نخواهند داشت. (مكارم الاخلاق، ص 381)
امام صادق (ع) فرمود: بهترين زنان آن است كه اگر خشمگين شود به شوهر گويد: «دست من در دست تست (اختيار من با تست) به بستر خواب نخواهم رفت تا از من راضى شوى.» (مكارم الاخلاق، ص 381)
پيامبراکرم (ص) فرمود: مىخواهيد بهترين زنان را معرّفى كنم؟ گفتند آرى يا رسول الله. فرمود: بهترين زنان آنست كه بچه زياد مىآورد و با عاطفه و محبّت و عفيف و پوشيده باشد، در خانوادهاش عزيز و محترم و براى شوهر متواضع و فروتن باشد. با شوهر شوخ و مزاحگر و نسبت به ديگران (از مردان) مستور و خوددار باشد. به سخن شوهر گوش فرادهد و فرمانبردارى نمايد، در خلوت خود را براى او بيارايد و در مقابل مردان ترك زينت نمايد. (مكارم الاخلاق، ص 381)
و پيامبراکرم 6 فرمود: هيچ مردى بعد از اسلام نفعى بالاتر از همسر مسلمان عايدش نشد، كه چون به او بنگرد مسرور گردد و چون به او فرمانى دهد اطاعت نمايد و در نبود شوهر مال و ناموسش را حفظ کند. (مكارم الاخلاق، ص 381)
مردى به پيامبر (ص) عرض کرد: همسرى دارم كه چون به خانه مي¬روم به پيشبازم مىآيد و وقتى بيرون مي¬روم بدرقهام مىنمايد واگر غصهدارم بيند، مىگويد: غم مخور، كه اگر غم روزى مىخورى، خداوند آن را به عهده گرفته و اگر براى آخرت غم دارى، خدا بر فكر و غم تو بيفزايد. پيامبر (ص) فرمود: او را بشارت بهشت ده و به وى بگو كه تو يكى از عاملان خداوندى و در هر روز پاداش هفتاد شهيد خواهی داشت. و در حديثى است كه فرمود: خداوند کارکنانی دارد، كه اين زن يكى از آن-هاست و نصف اجر شهيدى را دارد. (مكارم الاخلاق، ص 382)
امام زين العابدين (ع) فرمود: پنج چيز است، كه هر كس يكى از آن¬ها را فاقد باشد زندگيش همواره ناقص و عقلش زائل و دلش گرفتار خواهد بود: اوّل سلامتى تن، دوّم وسعت روزى، سوّم وسعت خانه، چهارم انيس موافق يعنى فرزند و همسر صالح، پنجم: آنچه شامل همه اين خصلتها است، یعنی آسايش. (مكارم الاخلاق، ص 380)
و امام صادق (ع) فرمود: شجاعت در خراساني¬ها، قدرت جنسى در مردم بربر و سخاوت و حسد در عرب است؛ پس براى نطفههاى خود (همسر مورد نظر) انتخاب كنيد. (مكارم الاخلاق، ص 382)
امام صادق (ع) فرمود: خَيراتُ الحِسانِ (در سوره الرّحمن) از زنان دنيا هستند، كه از حور العين زيباترند. (مكارم الاخلاق، ص 382)
پيامبراکرم¬6 فرمود: زنى كه شوهرش را بر حج و جهاد و طلب علم يارى كند، خداوند به او پاداش زن ايّوب دهد. (مكارم الاخلاق، ص 383)
پيامبر اکرم¬¬6 فرمود: اگر زن پنج نماز خود بگزارد و روزه رمضان بگيرد و دامن از زنا نگه دارد و شوهرش را اطاعت کند، از هر درى¬كه خواهد به بهشت درآيد. (مكارم الاخلاق، ص 383)
امام صادق (ع) فرموده: دشمن¬ترین مرد مؤمن همسر بد است. (مكارم الاخلاق، ص 384)
امام صادق (ع) فرمود: اگر زن نبود، خدا به حقيقت پرستش مي¬شد. (مكارم الاخلاق، ص 384)
اميرمؤمنان (ع) فرمود: در آخرالزّمان زنانى پيدا شوند، خيابان گرد، عريان، از دين بيگانه، دنبال فتنهها و هوسباز و پيرو شهوتها و شتابان به لذّت¬ها، حلال¬داننده گناهان وبه دوزخ ابدى گرفتار. (مكارم¬الاخلاق، ص 384)
پيامبراکرم¬6 فرمود: هر زنى¬كه شوهر را در نفقه به آنچه توان ندارد وادارد، خدا هيچ عمل او را نپذيرد، مگر آن¬كه توبه كند و از اين روش بازگردد و از شوهر به قدر توانش بخواهد. (مكارم الاخلاق، ص 385)
و پيامبر اکرم 6 فرمود: بدانيد، كه زن سياه زائو بهتر است از زيباروى نازا. (مكارم الاخلاق، ص 387)
نبى اكرم¬6 فرمود: هر زنى كه از شوهرش به ستم فاصلهگيرد در قيامت با فرعون و هامان و قارون در پستترين طبقات دوزخ جاى گيرد، مگر توبه نمايد. (مكارم الاخلاق، ص 385)
پيامبر اکرم 6: به زنانى گذشت، ايستاد و فرمود: من ناقص دين و ناقص عقلى نديدم كه بيش از شما عقل مردان را بدزدد و من ديدم كه اكثر دوزخيان در قيامت شماييد، پس تا مىتوانيد به خدا تقرّب جوييد. زنى گفت: يا رسول الله، نقصان دين و عقل ما چيست؟ گفت: نقصان دينتان از حيض است كه مدّتى از نماز و روزه محروميد، نقصان عقلتان در آنست كه شهادتتان نصف شهادت مرد است. (مكارم الاخلاق، ص 386)
امام صادق (ع) فرمود: اگر مرد زن را براى زيبائى و يا ثروتش بگيرد، از اين هر دو محروم ماند و اگر براى دين و تقوايش بگيرد، خداوند مال و جمال نيز نصيبش گرداند. (مكارم الاخلاق، ص 387)
موسى بن جعفر (ع) فرمود: دخترتان را به ازدواج بداخلاق درنیاورید. (مكارم الاخلاق، ص 388)
نقش زن خوب در انسان از نظر سعدي:
زن خوب فرمانبر پارســــا كند مرد درويش را پادشـــــــــا
برو پنج نوبت بزن بر درت چو ياري موافق بود در برت
همه روز اگر غم خوري غم مدار چو شب غمگسارت بود در كنار
كرا خـانه آباد و همخوابه دوست خدا را به رحمت نظر سوي اوست
چو مستور باشـد زن خوبروي به ديدار او در بهشت است شوي كسي برگرفت از جهان كام دل كه يك دل بود با وي آرام دل
اگر پارسـا باشد و خوش سخن نگه در نكويي و زشتي مكن
بيرد از پريچهره¬ی زشتخوي زن ديوسيماي خوش طبع گوي
تهي پاي رفتن به از كفش تنگ بلاي سفر به كه در خانه جنگ
بر آن بنده حقّ نيكويي خواستست كه با او دل و دست زن راستست