سایت اصول دین


سر فصل های کتاب بدایة الحکمة اثر علامه طباطبایی


با توجه به پایه و اساسی بودن مباحث فلسفی و عقلی در کلیه مطالبی که به نحوی احتیاج به استدلال و تفکر دارد در اینجا شایسته دیدیم که سر فصل های کتاب بدایة الحکمة اثر علامه طباطبایی را ذکر نماییم. انشاء الله در فرصت مناسب توضیحات هر فصل ذکر خواهد شد.

بخش یک: 1- مفهوم وجود یک مفهوم بدیهی است 2-وجود یک معنا دارد، و اطلاق آن بر موارد مختلف، به نحو اشتراک معنوی است. 3-مفهوم وجود جدا از مفهوم ماهیت است و با آن تفاوت دارد. 4-اصالت با وجود است و ماهیت اعتباری می باشد. 5-وجود حقیقتی یگانه و مشکک است. 6-تخصص های سه گانه وجود. 7-احکام سلبی وجود. 8-معنای نفس الامر. 9-شیء بودن مساوق است با موجود بودن. 10- در عدم تمایز و علیت نیست. 11- از معدوم مطلق هرگز خبر داده نمی شود. 12-اصل امتناع اعاده معدوم.

بخش دوم: 1-2 تقسیم وجود به خارجی و ذهنی 2-2 ادله وجود ذهنی 3-2 اشکالات نظریه وجود ذهنی

بخش سوم 1-3 تقسیم وجود به مستقل و رابط 2-3 تقسیم وجود مستقل به لنفسه و لغیره 3-3 احکام وجود رابط 4-3 کیفیت اختلاف وجود رابط و وجود مستقل 5-3 وجود لغیره و وجود فی غیره

بخش چهارم 1-4 تعریف مواد سه گانه 2-4 اقسام مواد سه گانه 3-4 هویت و ماهیت واجب الوجود همان ثبوت و تحققش می باشد 4-4 واجب الوجود بالذات، از جمیع جهات واجب الوجود است 5-4 رابطه میان علت و معلول و اصل علیت 6-4 معانی مختلف امکان 7-4 امکان یک اعتبار عقلی است 8-4 نیازمند بودن ممکن به علت 9-4 احتیاج ممکن به علت در پیدایش و بقا

بخش پنجم 1-5 تعریف ماهیت 2-5 شرح اعتبارات سه گانه ماهیت 3-5 تعریف ذاتی و عرضی 4-5 تعریف نوع، جنس، فصل، صورت 5-5 احکام فصل 6-5 احکام نوع 7-5 درباره کلی و جزئی 8-5 تعریف تمیز و تشخص و تفاوتهای آن دو

بخش ششم 1-6 تعریف جوهر و عرض 2-6 اقسام جوهر 3-6 درباره حقیقت اجسام محسوس 4-6 اثبات ماده اولی و صورت جسمیه 5-6 در اثبات صور نوعیه 6-6 عدم انفکاک صورت از ماده 7-6 نیازمندی ماده و صورت به یکدیگر 8-6 نفس و عقل 9-6 تعریف کمیت و اقسام و خواص آن 10-6 تعریف و اقسام کیفیت 11-6 مقوله های نسبیت

بخش هفتم 1-7 اثبات قانون علیت 2-7 در اقسام علت 3-7 اثبات واجب بودن وجود معلول، هنگام وجود علت تامه 4-7 قاعده واحد 5-7 اثبات امتناع دور و استحاله تسلسل 6-7 علت فاعلی و اقسامش 7-7 در باب علت غایی 8-7 اثبات غایت در افعال 9-7 نقد و بررسی نظریه اتفاق 10-7 علت صوری و علت مادی 11-7 علت جسمانی

بخش هشتم 1-8 در معنی واحد و کثیر 2-8 در اقسام واحد 3-8 هو هویت و حمل 4-8 تقسیمات حمل 5-8 در باب غیریت و تقابل 6-8 تعریف تضایف و احکام آن 7-8 تعریف و احکام تضاد 8-8 در تقابل عدم و ملکه 9-8 در باب تقابل تناقض 10-8 در باب تقابل واحد و کثیر

بخش نهم 1-9 در معنی تقدم و تاخر و اقسام آن 2-9 در باب ملاك تقدم 3-9 در باب قدیم و حادث و اقسام آنها

بخش دهم 1-10 مسبوق بودن هر پدیده زمانمند به قوه وجود و تحقق 2-10 در باب تقسیم تغییر 3-10 در باب حدود حركت 4-10 در باب انسام حرکت به توسطی و قطعی 5-10 مبدا و منتهای حرکت 6-10 موضوع حرکت 7-10 در باب محرک 8-10 در باب ارتباط متغیر با ثابت 9-10 مسافت حرکت 10-10 مقوله این و کیف 11-10 وقوع حرکت در جوهر 12-10 در باب موضوع حرکت جوهری 13-10 درباره حقیقت زمان 14-10 سرعت و بطوء 15-10 مفهوم سکون 16-10 درباره انقسام حرکت

بخش یازدهم 1-11 در تعریف علم 2-11 تقسیم علم حصولی به کلی و جزئی 3-11 اصطلاحی دیگر در باب کلی و جزئی 4-11 در انواع تعقل 5-11 در مراتب عقل 6-11 در افاضه کردن صورتهای کلی توسط جوهر عقلی مجرد 7-11 تقسیم علم حصولی به تصور و تصدیق 8-11 تقسیم علم حصولی به بدیهی و نظری 9-11 تقسیم علم حصولی به حقیقی و اعتباری 10-11 در باب احکام متفرقه 11-11 هر مجردی عاقل است 12-11 در باب علم حضوری


بدایة الحکمة

علامه طباطبایی